NË STUDION DIMËRORE

1.
Dritaret u trandën, jashtë po ndodhte diçka.
U afrova të shoh, gjëmimet vallë ç'qenë.
Gjethe të rrëzuara, si krahë zogjsh, në një hata.
Dhe një breshër si shtresa perlash mbulonte dhenë.

Ç'janë ato zonja, vallë, që shkundin qafat, atje lart,
Që si breshër shkundin perlat, stolitë?
Diçka ka ndodhur, pa dyshim diçka
Në tokë, në qiell, në shpirtëra.

Diçka ka ndodhur ?
Veç te ti përherë
Në trurin tënd e jashtëzakonshme ngjan gjithçka.
Kurse në të vërtetë
Dimri erdh në derë
Kjo veç ka ndodhur e gjë tjetër s'ka.

2.

Flokët gjysmë të ngrirë,
Të ftohur krejt
Si nga qëndra e dimrit
Ti erdhe drejt.

Ca kokrriza breshëri
Solle me vete që jashtë.
Që kishe diçka nga qielli
Kjo dukej haptas.

Diçka nga dritë të tij
Opake, enigmatike.
Kokrrizat e breshërit
Shkrinin pikë-pikë.

Kështu fjalët e tua
Shndërroheshin në dënesë
Për të ngrirë sërish
Në frizerin e kujtesës.

3.

Përskaj raftesh të bibliotekës së bardhë
Pasi ike, unë qëndrova në qoshe
Hija e mbretit Hamlet u shfaq
Dhe u zhduk ngaqë s'ishte e nevojshme.

Deliri shumëgjuhësh i Xhojsit
Më ofron shërbimin e tij.
E gjatë është pasditja, më thotë,
Në punë mund të të hyj.

Ç'dialogë të dashuruarish, të ndarësh
Ç'letra, ç'memuare të hap?
Ja gjysmëpërçart murmurisin në qoshe
Zelda dhe Skot Fitzxherald.

Por unë largohem më tutje
Në rafte të tjerë ik
Më fal, Volodja Majakovski,
Më fal, dhe ti, Lili Brik.

Kaloj ngadalshëm bri raftesh
Ke do doja të ngjallej sërish?
Të pyesja për ferrin Danten?
Gjithçka e ka thënë imtësisht.

T'i bëja ndoshta Eskilit,
Një naive, vulgare, pyetje:
Më të mira ishin dramat që humbën,
Nga. ato që kanë mbetur?

Iki më tutje, e pafundme
Prej tyre më ngjan kjo dhomë.
Ja Pushkini, hapat i ndal:
Për Ana Kernën tregomë.

Ndonjë ditë pa dyshim ka ardhur
Në flokë me kokrriza breshëri ?
Më trego shkrirjen, dënesën
E kthimin pastaj në perla.

Me trego atje thellë nën tokë
Poeti ditët si i ngrys,
Atje ku nuk mbërrin lavdia
E as turpi, natyrisht, nuk mbërrin.

4.

Porsi çifuti i kthyer në fe tjetër
Ia behu shiu i konvertuar në breshër.

Sa herë shiu në qelqe do trokasë
Ti do të vish këtu dhe në mos ardhsh.

Qofshë si muzikë, si pikiëllim apo si kryq
Unë do të njoh e do të çohem vrik.

Dhe si ai që guackës perlën ia merr
Nga muzika, kryqi a vdekja do të të nxjerr.

Ismail Kadaré, 1985


STUDIO IN INVERNO

I vetri tremarono all'improvviso, fuori accadde qualcosa.
Mi avvicinai alla finestra. Che fragore era?
Fogli strappati come un turbinio di uccelli nella tempesta.
Una grandinata coprì la terra di perle.

Mi chiesi: quali donne mai sono lassù, che scuotono
I gioielli dai loro colli da far grandinare perle?
Qualcosa è accaduto, senza dubbio,
Sulla terra, nel cielo, nelle anime.

Che cosa può essere accaduto?
Tutto è straordinariamente
Semplice nella tua mente.
In verità
L'inverno è alle porte,
Tutto qua.

2.

Con i capelli mezzi ritti,
Freddissimi,
Venisti direttamente
Dal cuore dell'inverno.

Portasti con te
Chicchi di grandine da fuori,
Qualcosa dal cielo,
Lo si vedeva subito.

Qualcosa della sua luce,
Enigmatico, opaco.
Chicco dopo chicco
La grandine si sciolse.

Le tue parole
Soffocarono in singhiozzi
Irrigidite
Nel frigorifero dei ricordi.

3.

Mentre eri via, sono rimasto nell'angolo,
Di fronte alla libreria bianca.
Lo spirito di Amleto è apparso e scomparso,
Era inutile.

Il delirio babelico di Joyce
Mi offre i suoi servigi.
I pomeriggi sono lunghi, dice,
Potrei esserti utile.

Dialoghi di amanti separati
Lettere, memorie. Quale dovrei sfogliare?
Zelda e Scott Fitzgerald, in un angolo,
Sussurrano, mezzi smarriti.

Ma devo proseguire,
Lo scaffale successivo aspetta.
Perdonami, Volodja Majakovskij,
Perdonami anche tu, Lili Brik.

Passo lentamente in rassegna ogni scaffale.
Quali di voi potrei resuscitare?
C'è ancora qualcosa da chiedere sull'inferno,
O Dante ha già detto tutto?

Forse al vecchio Eschilo è meglio porre
Una domanda banale, del tutto ingenua:
Le tragedie perdute erano meglio
Di quelle sopravvissute?

Continuo ad esplorare, lentamente,
Più lontano ancora.
Ah, ecco Puškin, mi fermo:
Raccontami di Anna Kern.

Raccontami di come è venuta anche lei un giorno
Con i capelli imperlati di chicchi di grandine.
Raccontami di come il loro sciogliersi in lacrime
Abbia potuto tramutarli in perle.

Dimmi come un poeta passa
Le sue giornate là sotto terra,
Dove la fama non può raggiungerlo
E naturalmente neanche la vergogna.

4.

Come un convertito ad un'altra fede
La pioggia si è trasformata all'improvviso in grandine.

Ogni volta che la pioggia batterà sui vetri
Sarai qui, verrai

Come musica, come preoccupazione o come croce,
Ed io ti riconoscerò e verrò in volo da te.

Come colui che sa estrarre le perle dalle ostriche,
Ti strapperò alla musica o alla croce o alla morte.

(Liberissima interpretazione ispirata da una versione francese e da una tedesca tra loro diversissime, in una ridda di tempi rimbalzati tra passato e presente. Ah, e poi faccio rispettosamente notare quella delizia di Fitzxherald che, da una parte, si libra quasi all'altezza di Gamburg e Luftgansa in russo e, dall'altra, potrebbe farci da stampella per pronunciare meglio Hoxha)

Rien! En vain j'interroge