Przesłanie Pana Cogito/Al mondo

- Ciao, Andrea.

- Ciao, Zbigniew.

- Ti volevo dire una cosa.

- ? 

- Anche se siamo diversi, Bądź wierny Idź...

- Ah, lo so, è la traduzione di Su bello, su. Su, münchausen.
- Indovinato. Be', grazie.
- Non devi ringraziarmi: così siamo.
- Grazie lo stesso.
- Ma dai. Piuttosto: lascia che ti presenti Vincenzo.

*

Idź dokąd poszli tamci do ciemnego kresu
po złote runo nicości twoją ostatnią nagrodę

idź wyprostowany wśród tych co na kolanach
wśród odwróconych plecami i obalonych w proch

ocalałeś nie po to aby żyć
masz mało czasu trzeba dać świadectwo

bądź odważny gdy rozum zawodzi bądź odważny
w ostatecznym rachunku jedynie to się liczy

a Gniew twój bezsilny niech będzie jak morze
ilekroć usłyszysz głos poniżonych i bitych

niech nie opuszcza ciebie twoja siostra Pogarda
dla szpiclów katów tchórzy - oni wygrają

pójdą na twój pogrzeb i z ulgą rzucą grudę
a kornik napisze twój uładzony życiorys

i nie przebaczaj zaiste nie w twojej mocy
przebaczać w imieniu tych których zdradzono o świcie

strzeż się jednak dumy niepotrzebnej
oglądaj w lustrze swą błazeńską twarz
powtarzaj: zostałem powołany - czyż nie było lepszych

strzeż się oschłości serca kochaj źródło zaranne
ptaka o nieznanym imieniu dąb zimowy
światło na murze splendor nieba
one nie potrzebują twego ciepłego oddechu
są po to aby mówić: nikt cię nie pocieszy

czuwaj - kiedy światło na górach daje znak - wstań i idź
dopóki krew obraca w piersi twoją ciemną gwiazdę

powtarzaj stare zaklęcia ludzkości bajki i legendy
bo tak zdobędziesz dobro którego nie zdobędziesz
powtarzaj wielkie słowa powtarzaj je z uporem
jak ci co szli przez pustynię i ginęli w piasku

a nagrodzą cię za to tym co mają pod ręką
chłostą śmiechu zabójstwem na śmietniku

idź bo tylko tak będziesz przyjęty do grona zimnych czaszek
do grona twoich przodków: Gilgamesza Hektora Rolanda
obrońców królestwa bez kresu i miasta popiołów

Bądź wierny Idź

Zbigniew Herbert


Il messaggio del signor Cogito

Vattene dove andarono quelli fino al limite buio
a cercare il vello d’oro del nulla tuo ultimo premio

va' eretto fra quelli che sono in ginocchio
che voltano le spalle o sono ridotti in polvere

sei stato risparmiato ma non per vivere
hai poco tempo bisogna testimoniare

sii coraggioso quando la ragione viene meno sii coraggioso
alla fine è solo questo che conta

e la tua Collera impotente sia come l'oceano
ogni volta che sentirai la voce di perseguitati e percossi

non ti abbandoni il tuo fratello il Disprezzo
per le spie i carnefici i vigliacchi – saranno loro a vincere

verranno al tuo funerale gettando con sollievo la loro zolla di terra
poi il tarlo scriverà la tua biografia aggiustata

e non perdonare perché in verità ti dico non è in tuo potere
perdonare in nome di quelli che l'hanno tradito all’alba

guardati però dall'orgoglio inutile
osserva allo specchio la tua faccia da giullare
ripeti: sono stato chiamato – non ce n’erano di migliori?

guardati dall’aridità del cuore ama la fonte mattutina
l’uccello dal nome ignoto la quercia d’inverno
la luce su un muro lo splendore del cielo
non hanno bisogno del tuo respiro caldo
esistono soltanto per dire: nessuno ti consolerà

resta sveglio – quando la luce arderà sulla collina – alzati e va'
finché il sangue ti farà girare nel petto la tua stella oscura

ripeti gli antichi scongiuri fiabe e leggende dell'umanità
perché così raggiungerai il bene che ti sfuggirà
ripeti le grandi parole ripetile ostinatamente
come quelli che attraversavano il deserto e morivano nella sabbia

sarai premiato con quello che hanno a portata di mano
con sferzate di derisione con un assassinio su un immondezzaio

va' perché solo così sarai ammesso nella cerchia dei crani freddi
tra i tuoi avi: Gilgamesh Ettore Rolando
difensori del regno senza confini e della città delle ceneri

Sii fedele Va'